Onze reis zit erop. We zijn gisteren vanuit Port Loko de lange weg teruggereisd zonder al te veel problemen. Er was één wegblokkade doch gelukkig enkel met wat armgezwaai en geroep, zonder wapens. Na een tijdje stoïcijns wachten, werden we gewoon doorgelaten. Ook passeerden we nog langs één van de laatste vluchtelingkampen, Grafton nabij Freetown. Er wonen veel verminkten uit de oorlog, die er een huisje van de overheid kregen.  Ze trachten er de kost te verdienen met artisanale spullen en geweven stoffen.

Het was een fantastische en intense reis. Heel bijzonder was het dat we zo dicht bij de mensen in het veld kwamen. We konden luisteren naar de ervaringen van de mensen in de gemeenschappen en volop gesprekken met hen aanknopen. Het belang van het werk dat War Child hier verricht,  hebben wij van nabij kunnen zien:

•  Zonder een harmonische omgeving kan een kind niet openbloeien en goed ontwikkelen. Daarom is het zo belangrijk om de gemeenschappen in de getroffen gebieden te herenigen en voor de naleving van kinderrechten op te komen.
• War Child helpt jongeren die door de oorlog de boot misten, opnieuw op weg met hun leven. Ze helpen hen bij het maken en uitvoeren van concrete toekomstplannen. Zo ontstaan – ook nadat War Child de gemeenschap verlaat – zelfredzame mensen die de toekomst met vertrouwen tegemoet zien. Zij dienen dan weer tot voorbeeld voor anderen in hun omgeving. Het onderwijs, de rijstplantage en het casavaveld: het zijn allemaal eenvoudige maar oh zo concrete en werkbare oplossingen waar wij getuige van konden zijn.

Hulp blijft echter broodnodig. Er zijn nog tientallen gemeenschappen die verstoken blijven van concrete hulp. Het zou doodzonde zijn als dit programma, dat zo weloverwogen en effectief is,  niet naar meer gemeenschappen kan worden gebracht.

Onze opdracht is dus nog niet voltooid…  Kan uw bedrijf helpen?

 Met dank voor uw interesse en hopelijk tot ziens,

 Hartelijke groet,

 Gwen Timmer en Bernard Uyttendaele  

15 november 2009

 

Zaterdag, onze laatste dag in het veld, zetten we vanuit Port Loko koers op het nabijgelegen Maghata. Dit is een gemeenschap waar War Child sinds 2007 actief is en die ze binnenkort dus verlaat.

In Maghata wordt vandaag een voorstelling in avant première getoond door 14 jongeren uit het dorp. Doel is om met hun toneelstuk de overheidsinstanties aan te zetten tot verdere beleidsmaatregelen. De overheid heeft dan wel een Child Rights Act uitgevaardigd maar de implementatie en het toezicht hierop is nog niet georganiseerd. Daarnaast wil War Child de bewustwording verhogen omtrent kinderrechten bij zowel de overheid als de NGO’s die projecten mee sponsoren. De rechten van het kind worden immers nog meermaals niet gerespecteerd in Sierra.

De voorstelling van vandaag vindt in het dorp zelf plaats zodat de ouders na een lange voorbereiding hun eigen kinderen kunnen zien optreden. Ook is het een manier om de laatste plooien glad te kunnen strijken want volgende week komen de echte officiële voorstellingen: op dinsdag voor de district counselers en de afdeling gezinsondersteuning van de districtspolitie in Port Loko en daarna op vrijdag voor de ambtenaren van het ministerie van volksgezondheid evenals enkele donateurs in Freetown. Het wordt voor vele kinderen de eerste keer dat ze in Freetown zijn en hun eerste kans om met hooggeplaatste personen in contact te komen over hun problemen.

 

Aangekomen in Maghata ontmoeten we Elise, drama specialist van War Child die met de kinderen het stuk zo’n 6 maanden geleden opstelde en Eamonn verantwoordeliijk voor pleitbezorging/lobbying (‘advocacy’ heet zoiets in het engels) in Sierra Leone. Beiden kwamen speciaal hiervoor afgereisd naar het dorp en zijn bijzonder benieuwd hoe het gaat.

Eerst werd voor ontspanning gezorgd wat betekende dat de kleintjes zich op een keiharde en ritmische beat konden uitleven. Het dansen leek wel onweerstaanbaar zolang de muziek speelde. Er zaten trouwens echt een paar opvolgers van Michael Jackson bij. Wij moesten natuulijk ook meedoen. Bezweet en uitgeput, gaan we eindelijk zitten in de Child and Youth Friendly Space, het War Child gemeenschapscentrum dat we in ieder dorp terugvonden.

De voorstelling werd professioneel en met veel inleving gebracht. Sommige stukken werden heel serieus gespeeld en andere zorgden voor veel hilariteit. Je kon zien dat die jongeren er heel veel voor gerepeteerd hadden. Het verhaal legt uit dat er dan wel een wet is aangenomen op het gebied van kinderrechten in Sierra Leone maar dat er nood is aan locale Child Welfare Committees (CWC’s). In deze commitees kunnen kinderen terecht in het geval ze problemen ondervinden zoals kinderarbeid, het niet mogen volgen van onderwijs, kindhuwelijk, verkrachting of mishandeling. Zonder deze commitees wordt het moeilijk om implementatie, handhaving en sanctiebeleid te regelen in zo’n uitgestrekt en ruraal land als Sierra Leone. Ik begrijp dat de overheid het hier in principe wel mee eens is maar dat de volgende concrete stap tot het installeren van de CWC’s nog een duwtje in de rug kan gebruiken. Het toneelstuk door kinderen is een elegante en ontwapenende manier om dit duwtje te geven. Na de voorstelling interviewden de jongeren de belangrijkste vertegenwoordigers van de gemeenschap om samen met hen hun intenties voor de handhaving van kindrechten af te spreken en vast te leggen. Het is de bedoeling dit ook te doen met de doelgroepen in Port Loko en Freetown en nadien op te volgen wat iedereen daadwerkelijk heeft gedaan. Al die mensen die Eamonn bereid heeft gevonden naar de voorstellingen te komen merken straks dus dat ze niet zomaar vrijblijvend een gezellig voorstelling krijgen maar dat die kinderen zelf hun een toezegging gaan vragen over hun eigen bijdrage. Ik vind het een ontwapenende aanpak die zeker verrassend zal werken in dit land. Gewoon, boter bij de vis!

PS 1: Naast het Performing for Peace project wil War Child ook een fotoproject voor kinderrechten starten. Bedoeling is dat de jongeren door middel van een fotoreportage duidelijk maken welke gevaarlijke situaties resteren, wat beter gaat en wat nog aandacht vergt. De fotoreportages kunnen dan getoond worden aan het dorp, de betrokken overheidsfunctionarissen en andere NGO’s die steun kunnen bieden. Wij zoeken hiervoor een 10-tal digitale camera’s met geheugenkaart. Het is prima als dat wat gebruikte oudere dingen zijn. Mocht u nog zo’n toestel hebben liggen dat u kunt missen, neem dan svp contact op met Gwen (gwen.timmer@warchild.nl)

PS 2: Zodra we in Nederland terug zijn zullen we zelf heel wat meer foto’s opladen. Dat lukt nu erg moeilijk gezien de zeer trage internetverbinding. Onze fotoreportage volgt dus nog.

• Moslim en Christelijke integratie hier heel vanzelfsprekend is in Sierra? Moslims en Christenen gaan hier naar elkaars kerk/moskee voor feestelijkheden, moslims gaan hier gewoon naar christelijke scholen en vice versa. Alle moslims gaven Gwen gewoon een hand.
• Er in Sierra Leone helemaal geen gevaarlijke beesten zijn (op een paar slangetjes na) ?
• In Sierra begroet je mensen met de vraag “How de body?” wat wil zeggen “hoe maakt u het?”.  Als alles goed gaat dan antwoord je “de body is fine”.
• Je met een paar ballerina’s prima een rijstveld kunt bezoeken zonder besmeurd thuis te komen? Vraag maar aan Gwen.
• Onze chauffeur Mohammed de uren lange ritten ten spijt altijd in was voor grapjes en liefst de hele rit bulderde van het lachen (Exactly! zei hij ook altijd wanneer hij het met ons eens was).

• In Sierra Leone toeteren beleefd is maar dan wel liefst 2 korte stoten zodat het klinkt als ‘ hallo daar, ik kom eraan’  Wist u trouwens dat de mensen in Sierra echt hallo terugroepen wanneer je claxoneert?
• Wij de hele week niets anders hebben gegeten – zelfs ‘s ochtends! – dan bananen, fried chicken en fries? En dat er hierdoor nu wel 20 kippen minder leven in Sierra Leone?
• De hele dag lachende mensen om je heen erg aanstekelijk werkt?

• Gwen bijzonder veel heeft geholpen met het schrijven van de blog (al staat er zender ‘ Bernard ‘ , dan was dat in de praktijk altijd een team effort!)
• Wij net als jullie elke dag van de ander kant volgden of jullie de blog wel hebben gelezen?
• Ibrahim niet kon begrijpen dat wij in Nederland zwijgend inkopen doen. Men vindt het hier zelfs onbeleefd om je waar niet aan te prijzen, je klant niet te danken voor zijn komst en ook als klant dien je toch een gesprekje aan te knopen met de winkelier want anders denkt hij dat er iets mis is met zijn waren.
• Bernard wel heel trots was op zijn Afrikaanse tenue, maar deze pas na 3 dagen aandurfde?
• Het voor ons een fantastische ervaring is geweest om van zo nabij diep in de brousse de gemeenschappen die War Child helpt te kunnen spreken?
• Dat we hun dankbaarheid hebben ontvangen maar we die wel willen doorgeven in hun naam, aan alle War Child sponsors?
• Wij echt uit de grond van ons hart hopen dat ons reisverslag meer bedrijven en mensen inspireert om War Cild te sponsoren?
• Mocht u interesse hebben of meer willen vernemen over sponsoring, u hiervoor steeds contact kunt opnemen met Gwen (gwen.timmer@warchild.nl )

Snap me!

 Vandaag, vrijdag , zetten we koers naar Robaka, een dorp in de buurt van Melekuray maar dan hoger gelegen op een heuvel. Het werd een ontmoeting met heel veel (leuke) indrukken

 We ontmoetten er Marie die enthousiast aan een groep kinderen van 12 tot 14 jaar de wekelijkse life skill training geeft. Ze spelen een rollenspel over kinderarbeid waarbij ze in groepjes moeten bespreken hoe ze hier als ouder, kind en hulpverlener, mee om zouden gaan. Op een speelse wijze worden kinderen op die manier bewust gemaakt van hun rechten maar ook hoe ze zoiets kunnen bespreken. Een ‘truukje’ van War Child was dat de hoofdpersoon in het rolspel Gbessay heette, een naam die zowel meisjes als jongens krijgen in Sierra. Dat brengt de discussie op gang of geslacht ertoe doet bij het beantwoorden van de vragen.

Al was men erg verlegen wegens onze aanwezigheid, toch konden we uit hun antwoorden afleiden dat ze zich goed bewust zijn van hun recht op onderwijs. Marie rondt de les af met een vrolijk spel waarbij ieder zoveel mogelijk handen trachten te geven.. terzelfdertijd. Het helpt om het groepsgevoel te doen groeien dat in dit dorp lang verdwenen was.

Ons volgend gesprek met Alhassan , de hoofd facilitator, maakt hier veel over duidelijk. Samen met zijn collega’s Harun & Hassan, legt hij ons uit dat het dorp zeer zwaar getroffen werd door de oorlog en mensen elkaar gewoon niet meer vertrouwden. Er waren vele spanningen over land, huwelijken, geweld tussen kinderen, discussies tussen gezinnen etc. Samen dingen doen was hier gewoon verdwenen (1). 

Toen War Child hier in 2008 kwam, werd samen met de chief (die vast een punthoofd kreeg van al die geschillen 😉 ) en de locale vertegenwoordigers besloten om een gemeenschapscentrum te starten. Doordat iedereen er deel kan nemen aan één van de verschillende discussiegroepen of cultural revival initiatieven van War Child (muziek maken op de bubu, het opvoeren van traditionele dansen etc.) krijgt ieder de kans om zijn visie toe te lichten of een ander beter te leren kennen.

Volgens Hassan is wat War Child zo bijzonder maakt het feit dat ze met locale mensen werken die met begrip van de situatie en kennis van de cultuur kunnen luisteren. Hierdoor ontstaat snel een bereidheid tot leren en het samen anders aanpakken van zaken. Het was bijzonder ontroerend te zien hoe deze mannen hun dorp echt verder willen helpen en dat volledig vrijwillig en onbezoldigd.

Bijzonder trots zijn de facilitators op de door hun opgeleide jongeren, ook hier 15 meisjes en 15 jongens tussen 18 en 25 jaar oud. Volgens Alhassan die tevens onderwijzer is in de nabije school is één ervan zelfs brilliant. De jongen, Abu Turay, wil zelf zijn opleiding vervolgen, studeert ‘s avonds om het staatsexamen lagere school te behalen en dan verder te gaan. De onderwijzers en War Child zijn nu in gesprek met zijn vader om hem te overtuigen van het belang van onderwijs voor zijn zoon. Hij ziet Abu liever actief in zijn handelsbedrijf.

We bezoeken de jongeren op hun land waar ze samen een Casava veld aanleggen. Net als in Melekuray willen ze ook hier samen een coöperatie starten.

Vóór het community center zien we nog een zuiltje staan, het peace monument dat werd opgericht op 21 september, dag van de vrede. Het bevat de schriftelijke beloftes van alle dorpsbewoners om in het komende jaar vreedzaam te leven en hun voornemens die ze daarbij hebben. Volgend jaar 21/09/10 wordt het opengemaakt en wordt samen geëvalueerd wat er van al die goede intenties terecht is gekomen.

 

 (1) Voor uw begrip: in zo’n agrarisch jungle dorp is er geen stroom, zijn er geen winkelstraten of andere afleidingen en dus is er  niets te doen na het werk. Het samen praten, dansen en muziek maken was hier de enige ontspanning en  dè manier om als gemeenschap hechter te worden .

We reizen door naar Melekuray via Lungi road, de lange weg die naar de luchthaven leidt en gedurende de oorlog bezet werd door de RUF rebellen. Hierbij werden alle omliggende dorpen door de rebellen platgebrand of geplunderd. Het waren de Britse Core guards die deze regio destijds hebben bevrijd.

In Melekuray is War Child reeds sinds 2008 actief en de 30 jongeren die hier opgeleid werden staan reeds wat verder. We spreken met de locale trainers die hier vrijwillig werken en opgeleid werden door War Child. Trots vertellen ze ons dat hun 30 trainees in samenwerking met het Ministerie van landbouw een opleiding krijgen in het War Child center tot verbouwen van rijst en aardnoten. Hiervoor hebben ze met hun trainers ook een landbouwproject gestart waar rijst wordt geteeld . Ze noemen de rijst ‘pakamo’ wat wil zeggen ‘rice from after the war’. We bezoeken ook de plantage waar de rijst nu klaarstaat om geoogst te worden. Het leek op een stralend groene weide midden in het oerwoud.

Wat ik bijzonder vond is dat de 30 jongeren nu begeleid worden in het vormen van een eigen jongeren landbouwcoöperatie waar door samenwerking veel efficienter geproduceerd kan worden. Er wordt hen uitgelegd welke afspraken ze hierbij onderling dienen te maken en hoe dit formeel vastgelegd kan worden. Er bestaan nu ook een wens voor de bouw van een rijstmolen waardoor hun productie sneller kan verwerkt worden.

Deze jonge mannen en vrouwen nemen dus werkelijk samen het heft in eigen handen! Het is indrukwekkend om te zien hoe concreet onze hulpverlening hier is.

Na een verkwikkende douche met 2 emmers putwater, vertrekken we vroeg in de ochtend naar Ma-King. De rit duurt langer dan verwacht door de vele plassen en poelen waar we doorheen moeten (vanacht regende het heftig). Na 2 uur bereiken we het dorp waar War Child pas dit jaar is gestart. Het heel dorp komt naar ons toe: joelende kinderen, een vrouwenkoor en alle mannen die ons de hand komen schudden. Vooraan lopen drie lokale comedianten die ons beschilderd en verkleed komen begroeten. Ze maken iedereen aan het lachen en breken het ijs met hun gekke dansjes. We moeten er ook aan geloven en om ter gekst mee gaan dansen op de muziek. Hier verwacht men dat een echte begroeting gebeurt zonder facade of formele houding.  Je moet jezelf blootgeven en net zo menselijk en vrolijk zijn als zijzelf.  Mijn dansvariaties wekken in ieder geval hilarisch gelach op.

 

Op het dorpsplein gekomen stellen we onszelf voor en leggen uit waarom we zijn gekomen. Regelmatig word ik onderbroken door een luid applaus en instemmende kreten vooral wanneer ik het heb over een groep bedrijven die dit dorp zomaar helpen (onze BAN!). Ik kreeg er de brok in de keel van. Voor de BAN leden die dit bericht lezen: er is een dorp dat jullie op handen draagt!

De Chief, Abu, stelt zich voor en vertelt over de bittere pillen die dit dorp heeft geslikt in de oorlog en ook nadien. Hij spreekt over War Child als de eerste NGO die daadwerkelijk hulp geeft aan hun dorp. Ook hij heeft de brok in de keel. Gek hoe 2 volwassen mannen na een ontmoeting van nog geen 20 minuten,  samen zo overmand geraken van emoties. Het dorpshoofd zegt ook dat Gwen en ik de eerste blanken zijn die de moeite namen om hun dorp te bezoeken. We kunnen het niet geloven maar ook de dorpsoudsten die naast ons zitten bevestigen het met klem: nooit eerder kwam een ‘orpotho’  (blanke mens) naar hun dorp. Dat voelt voor Gwen en ik heel bijzonder en raar aan. We zitten dan wel in de brousse maar toch ook niet in de Amazone.

We spreken nog met een aantal jongeren en vrouwen die met War Child begonnen zijn aan het in kaart brengen van de specifieke problemen in de gemeenschap. Er is nog veel te doen. Wel is er reeds gestart met de bouw van de Youth en Children space waar straks  30 jongeren opgeleid kunnen worden (15 meisjes en 15 jongens). Het wordt de eerste ontmoetingsplaats voor dorpelingen sinds de oorlog startte en een groot deel van het dorp platgebrand werd. Het is ook de eerste keer dat vrouwen en kinderen mee gaan participeren in de gemeenschapsdiscussie.

Bij het weggaan bedankt de chief ons nogmaals en benadrukt met een ernstig gezicht hoe blij hij is met onze komst, hoe sterk hij hoopt dat God ons bij mag staan en al onze doelen en wensen mogen uitkomen. Op aandringen van de dorpsgenoten moet hij nu ook een dansje voor ons doen. Hij geeft toe, verliest zijn ernst en gaat er stralend in op.

Ons vertrek naar Port Loko   

Na een korte maar verkwikkende slaap en een snel ontbijt ontmoeten we de medewerkers van War Child in Freetown. Net als in Oeganda, is het kantoor goed afgeschermd met hekken en prikkeldraad. De sfeer is er gezellig en we worden hartelijk onthaald door alle medewerkers. De snoep is super welkom en Esther regelt snel wat kleding voor mij.

Julian vergezelt ons op onze drie uur durende reis richting Port Loko. We gaan via de meest veilige wegen en de jeep doet zijn werk goed over de weg vol met putten en plassen.  Het regenseizoen eindigt dit jaar vrij laat.  De streek die we doorkruisen is ongelofelijk mooi met veel rivieren, groene heuvels en dalen. Naarmate we vorderen worden dorpen rudimentairder en schaarser. Het valt me op dat de kinderen langs de weg meer gaan wuiven. Ze herkennen de War Child jeep.

Onderweg vertelt Julian ons wat meer over War Child in Sierra Leone.  Ik ben onder de indruk als ik hoor dat War Child door de regering om medewerking gevraagd  is bij de uitrol van hun Child Rights Act. War Child heeft immers een goed geformaliseerde methodologie om bewustwording rond kindrechten te verhogen in een gemeenschap. Julian benadrukt wel dat het essentieel blijft om de gemeenschap te betrekken bij de opzet en uitvoering van het project zodat ook naderhand kennis kan overgedragen worden op de volgende generaties. Hierdoor pas ontstaat echt begrip en wordt continuering geborgd nadat War Child naar een andere gemeenschap vertrekt. Liever effectief dan oppervlakkig dus. Om meer gemeenschappen te bereiken zal meer capaciteit en dus ook geld nodig zijn.

De toevoeging van de livelyhood trainingen (formele opleidingen) aan het programma blijkt een aantal voordelen te hebben. Gemeenschappen in een arm land als Sierra Leone begrijpen dat een opleiding een weg uit de armoede betekent, ook voor hun kinderen. Door de mensen van educatie te voorzien worden tevens andere kindrechten bespreekbaar gemaakt zoals kinderarbeid, kindhuwelijken en geweld jegens kinderen.  Tevens laat het een overdracht aan een school toe waardoor er meer zekerheid verkregen wordt over de continuiteit van het programma nadat War Child zich terugtrekt.

Bezoek aan Kareneh

Nadat we het kantoor van Port Loko zijn aangekomen en ook daar de locale staff ontmoeten nemen we afscheid van Julian. We vervolgen onze trip met Ibrahim van het War Child team in Port Loko en reizen naar Kareneh, een dorp waar War Child zo’n 2 jaar geleden vertrok. Het dorp ligt echt in de brousse (voor de nederlanders: het oerwoud) en wanneer het plots voor ons opduikt, is het voormalig War Child center het eerste gebouw dat we zien. Alle kinderen lachen en zingen! We worden meegenomen in een roes van blijdschap en enthousiasme. Kippenvel.

Gwen heeft ballonnen en buttons te verdelen, gelukkig genoeg voor iedereen. Ook moeten we ze allemaal ‘snappen’ (dat is foto’s nemen van hun grijnzende gezichten). We bezoeken het War Child center en groeten Hassan (de voorzitter van het project) en Amarabsesay, onderwijzer. Ze vertellen met grote trots hoe zij het werk van War Child hebben voortgezet. De school telde vroeger 150 leerlingen en nu 450 inclusief 70 volwassenen die samen met hun kinderen leren lezen en schrijven. Het kleine gebouwtje moet wel uit zijn voegen barsten en ik begrijp dat ze soms met 4 op 1 stoeltje zitten. Ook vertellen ze met trots dat de kwaliteit van dit enige schooltje in de omstreken, zodanig is dat reeds 3 jaar de National Primary School examinations afgenomen worden en met succes.

Amarabsesay vertelde dat hij voor de oorlog onderwijzer was en daarna 8 jaar lang vocht als soldaat. Toen hij hoorde dat War Child actief was in zijn geboortedorp heeft hij het aangedurfd om terug te keren. War Child hielp hem om terug aanvaard te worden in de gemeenschap. Vandaag is hij er een gewaardeerd onderwijzer.

Ik mag niet vertrekken voor ik het kleine kantoortje van Hassan heb bezocht. Hij toont me een groot bord waar al de groep acties op gepland staan voor het komende jaar. Het betreft allemaal initiatieven die gericht zijn op het verder ontwikkelen van de gemeenschap. De missie van War Child is geslaagd. De gemeenschap neemt haar verantwoordelijkheid, beschermt de rechten van het kind, maakt probelemen bespreekbaar en stelt daarvoor actieplannen op. Wat hierbij opvalt is dat Afrika toch zoveel warmer en socialer is.  Kunnen we nog iets van leren beseffen we. Toen Gwen aan Ibrahim opbiechte dat ze haar buren in Amsterdam niet kent, moest hij werkelijk bulderen van het lachen. Dat is onmogelijk uit te leggen in Afrika. Gwen komt in ieder geval terug met een eerste goede voornemen: de organisatie van een buurtborrel.

We denderen de landingsbaan op in Lungi Airport ten Noorden van de baai bij Freetown. Het vliegtuig is wat ouwig maar we beseffen hoe luxe dit straks gaat aanvoelen wanneer we over een week terugreizen. Buiten is het inktzwart en we ruiken Afrika bij het uitstappen (iets van een vochtige grond en groentengeur). We lopen richting de luchthaven en daar aangekomen moeten we van 3 verschillende mannen telkens in een andere rij gaan staan. Ze worden het niet eens met elkaar maar uiteindelijk geraken we als laatste door de douane. De veiligheidstraining van Gwen heeft zijn werk al gedaan, we bleven rustig ;-). Een Europeaan vóór ons had blijkbaar wat onenigheid met de ambtenaren en verliest zijn zelfbeheersing. Hij moest duidelijk nog eens op training want aan zijn roodoplopend gezicht te zien kwam hij toch niet veel dichter bij zijn doel.

Bij de bagage claim zien we direkt de tas van Gwen. Na tergend veel geduld stopt de band en … geen koffer voor Bernard! Al mijn geld heb ik gelukkig mee, ook mijn Malaria pillen en electronica maar het wordt minder praktisch in dit klimaat zonder reservekledij. We doen aangifte en men hoopt dat de bagage er donderdag wel weer is.. Ik wil het niet teveel als een probleem zien, kleren kun je kopen en ze zijn vast veel goedkoper in Freetown. We zien morgen wel hoe dit op te lossen.

Wat wel van in het begin opvalt is de enorme hoeveelheid mannen die rondlopen, rondzitten en naar je kijken op het tarmac buiten , in de luchthaven en bij de uitgang. Werloosheid is hier vrij letterlijk zichtbaar. De mannen bieden hun hulp aan, bemoeien zich met je situatie en het is voor ons moeilijk te onderscheiden wie nu werkt voor de luchthaven of ons reisagentschap en wie bijklust als freelance helper en adviseur. Uniformen zijn hier namelijk schaars. We worden begeleid naar de helicopterbalie door de man van het reisagentschap die een aantal ‘vrijwilligers’ meetornt die zich allen gaan bemoeien met waar de tas van Gwen moet blijven, waar we moeten zitten en dat we ons vooral nergens over moeten zorgmaken. Raar gevoel, we laten het een beetje gebeuren. Ook gaan we snel wat dollars inwisselen voor Leones en krijgen hiervoor werkelijk een reusachtige pak geld ingewisseld. Zo’n dikke stapel hebben we nog nooit in onze vingers gehad en we weten niet waar we ze zo snel kunnen laten. We proppen voor het oog van al de ‘ vrijwilligers’ onze pakken leones in al onze zakken. Voor wat hoort wat en de eerste foois zijn snel weg. Geld in Sierra stinkt trouwens behoorlijk, erg beduimeld en vies.

We moeten instappen in de bus naar de heli die ons over de baai naar Freetown brengt. Iedereen krijgt zijn ticket maar ‘omdat wij samen zijn’ moeten we zonder naar binnen. Ik kreeg er nog aardig wat stress van want die man met onze tickets was opeens verdwenen. We zien hem bij de heli gelukkig terug. Ik vraag hem nog eens waarom we onze tickets nu pas krijgen. Hij was aardig en legde uit dat dat was ‘ omdat hij de manager van de ticketten was’. Enfin het zal wel denk je dan. Snel in de heli met een 20-tal andere passagiers. Het vluchtje over de baai van Freetown duurt 7 minuten. De oude heli maakt een hels kabaal maar blijkt betrouwbaar en vliegt opmerkelijk zacht.

We worden opgewacht door Julian Smith, Country Director War Child in Sierra Leone. Hij is Australier en reeds enige jaren actief voor War Child (Afganistan en Nederland) en nam enkele maanden de functie van CD in Sierra over. Julian straalt een rust uit die treffend afsteekt met de stresserende aankomst in Lungi. Het lucht ons op. We worden met de jeep naar het hotel gebracht in het pikkedonker. Langs de weg staan hier en daar mensen met een kaarsje bij een stalletje of zo. De weg is eigenlijk geen weg maar een soort doorgang met kuilen, putten, en bezaaid met hopen stenen. Lijkt meer op een droge rivierbedding. Te bedenken dat we reden in het Oosten van Freetown, het betere deel van de stad! We nemen afscheid van Julian en we krijgen nog een beetje rust van hem mee. Het hotel is in ieder geval prima voor Afrikaanse standaarden, beetje schots en scheef maar wel veilig en schoon. We proberen nog de satelliet aan de praat te krijgen om dit bericht te sturen maar het lukt niet. Morgen is een nieuwe dag.

Onze reis vanuit Heathrow duurt zo’n 7 uur. We zijn bepakt met stroopwafels, drop en cholocoladeletters voor de War Child medewerkers. We hebben ook leren voetballen mee in hel oranje voor de kinderen in ieder dorp waar we heen gaan. Onderweg bespreken we de BAN actiepunten en plannen en ook legt Gwen me kort uit wat te doen in geval van onveilige situaties. Ze volgde hiertoe een tweedaagse training. Het grootste risico dat we lopen zijn gewapende overvallen. Komt erop neer van mee te werken, controle te laten bij de aanvaller, duidelijk te maken wat je doet in zijn opdracht en zo neutraal mogelijk te blijven. Meewerken en geduldig zijn bij checkpoints en opletten bij vreemde situaties hoort er ook bij. Komt vast goed.

Ook maken we kennis met Mariama die naast ons zit. Haar ouders waren afkomstig uit Guinea doch woonden met hun gezin in Siera Leone tot ze in 1991 gevlucht zijn. Ze woont in London met haar man die electronica en minivans exporteert naar Sierra Leone en reist nu voor het eerst terug. Mariama heeft een joekel van een diamant rond de vinger en al pratend begrijpen we dat haar ouders in de diamantenhandel zaten die destijds voornamelijk georgansieerd werd door families uit Libanon en uit Guinea (de Madingo en de Fullah). Vele van deze families zijn gevlucht vanuit de zuidelijke regio’s rond Bo (de tweede grootste stad in Sierra) alwaar de diamantmijnen zich bevinden. Vandaag wonen de meesten in de VS (haar broer zit in de diamantenhandel in Texas), London, Libanon of Belgie. Mariama legt ons uit dat vandaag de diamantindustrie aangestuurd blijft vanuit het buitenland door families die destijds vluchtten naar aanleiding van de burgeroorlog. Door deze ‘braindrain’ wordt volgens Mariama de meeste winst in de diamanthandel buiten Sierra Leone gebracht. Ook blijft er zo hoge werkloosheid bestaan ondanks de schat aan bodemrijkdommen die in theorie de benodigde investeringen moeten toelaten voor welzijn van een bevolking van 6 miljoen . Het lijkt dus een kwestie van wachten op meer locale concurrentie en ondernemerschap. De hiervoor benodigde politieke stabiliteit in het land is er in ieder geval reeds. Sinds het einde van de oorloig in 2001 werden reeds 2x democatische verkiezingen gehouden en wisselde de macht ook eens effectief. Belangrijk volgens Mariama is wel dat men de cultuur van gelatenheid en machtelooshied doorbreekt. Ik vraag me af of het cultuur is of gewoon een gebrek aan middelen om iets aan de eigen toekomst te doen.

Ze legt ons ook uit waarom zoveel slachtoffers in het noorden rond Port Loko en Makeni vielen tijdens de burgeroorlog (deze liggen namelijk noordelijk terwijl de burgeroorlog ontstond vanuit Liberia in het Zuiden): Vele mensen uit het Zuiden bleken nog gewaarschuwd te zijn voor de aanvallen door de RUF en vluchtten tijdig. Hierdoor konden de rebellen dan weer sneller naar het Noorden oprukken. Tevens waren vele oostelijk gelegen wegen richting Guinea te gevaarlijk waardoor men via wegen langs Port Loko en Makeni is gevlucht en uiteindelijk daar is geconfronteerd met de rebellen die richting Freetown oprukten. We zullen er meer over te weten komen in de komende dagen.

Zoals ik al eerder vertelde, leven er buiten Freetown maar zo’n 5 miljoen mensen in Sierra terwijl het land zo groot is als de Benelux. Dat schept zo zijn problemen voor de infrastructuur maar ook voor de veiligheid van de rurale bevolking gezien er weinig of geen lokale politie of burgerbescherming is. Politie is er dus schaars, is slecht uitgerust en veelal laat ter plekke.

Het grootste veiligheidsrisico vandaag is dat van berovingen, We zullen er op letten niet als wandelende portemonee rond te lopen en veiligheidsinstructies ook ter plekke nog doornemen met de lokale staf van War Child. De Reis naar het binnenland gebeurt gelukkig met ervaren WC chauffeurs die gevaren weten te onderkennen en ontwijken waar mogelijk. Mijn trouwring heb ik in overleg met mijn echtgenote maar thuis gelaten, kom ik in elk geval met 10 vingers thuis 😉

De situatie in buurland Guinea wordt nauw in de gaten gehouden. In december 2008 is door door een staatsgreep een militaire Junta aan de macht en onlusten braken eerder uit dit jaar rond het uitstel van beloofde verkiezingen voor Januari 2010. In deze uitgestrekte landen is er weinig  controle of bescherming aan de grenzen en net zoals de burgeroorlog in Sierra verweven was met Liberia, kan een vonk overslaan: Strijdende troepen bevoorraden en ‘bedienen’  zich gewapend met een geweer maar al te makkelijk van de lokale bevolking. 

Eenzelfde situatie ontstond in Oeganda waar ik in 2006 heen reisde met War Child (www.bernardsblogboek.blogspot.com). Tot op vandaag is de LRA rebellenbeweging er actief en onoverwonnen door snel over landsgrenzen te trekken. Zij migreren tussen Noord Oeganda, Noord-Oost Congo en Zuid Soedan.

Vandaag is de situatie gelukkig rustig in Sierra.